De Menistensluis

De Menistensluis

De Menistensluis is een keersluis die tussen het Almelose Kanaal en de Nieuwe Vecht ligt. De oudste voorganger van de sluis dateert uit het begin van de zeventiende eeuw. De naam van het sluisje verwijst vermoedelijk naar een sluiswachter die doopsgezind was. Doopsgezinden werden namelijk vaak Menisten genoemd. De Nieuwe Vecht was de verbinding tussen de stad Zwolle en de rivier de Overijsselse Vecht. Het was daarmee een belangrijke handelsroute voor de stad. 

Architect Laurens Krook

De huidige sluis werd gebouwd in 1922-1923 en het verving een oudere sluis. De sluis met basculebrug en brugwachtershuisje is een ontwerp van stadsarchitect Laurens Krook. Als architect was hij tussen 1904 en 1930 verantwoordelijk voor veel gebouwen en objecten in Zwolle. De Sassenpoortenbrug uit 1909 met een haast verborgen betonconstructie onder het wegdek en de voormalige Ambachtsschool aan de Mimosastraat – deze laatste in samenwerking met architect Baart – zijn hoogtepunten uit het oeuvre van Krook. 

Menistensluis en brugwachtershuisje

De Menistensluis is uitgevoerd in metselwerk met aan de kant van het Almelose Kanaal schuin aflopende wanden. Aan die zijde bevinden zich ook de stalen puntdeuren van de sluis. De sluiswanden eindigen aan de kant van de Nieuwe Vecht in kademuren. Deze zijn voorzien van een gemetselde balustrade met een granieten afdekking / leuning. De ophaalbrug was van het basculetype, met stalen liggers in een houten dek van ongeveer 6 meter breed. Bij een onderhoudsbeurt in 2004 is het draaibare gedeelte van de brug verwijderd. Op de kademuur aan de Turfmarktzijde staat een brugwachtershuisje, Het metselwerk is hier en daar verlevendigd met natuursteen. 

Nieuwe Vecht

In het midden van de negentiende eeuw verbond het Lichtmiskanaal de Overijsselse Vecht met de Dedemsvaart. Daardoor konden turfschippers hun lading naar Zwolle vervoeren. Voor die schippers waren de Turfmarkt en de Diezerkade belangrijke aanlegplaatsen en zodoende passeerden ze regelmatig de Menistensluis. 

Tekst: Erfgoed gemeente Zwolle, Johan Teunis

Afbeeldingen:

Afb. 1 Menistensluis met brugwachtershuisje (Erfgoed gemeente Zwolle)

Afb. 2 Zicht vanaf de dijk langs het Almelose Kanaal aan het begin van de twintigste eeuw. De Menistensluis en brugwachterswoning zijn zichtbaar voor de Watertoren. Op de Turfmarkt staan houten noodwoningen. (Collectie Overijssel)