gebouw iconOmgekomen leden Zwolse voetbalverenigingen 1940-1945

In 2020 was het 75 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog ten einde kwam. Door de coronacrisis gingen alle grote herdenkingsevenementen niet door. Desondanks was er veel aandacht voor de herdenking van de oorlog en oorlogsslachtoffers. 

In de Zwolse voetbalwereld vroeg men zich af of onder die slachtoffers ook leden van de toenmalige Zwolse voetbalclubs waren. Een comité bestaande uit Paul Benning, Folly van Dam, Jaap Hagedoorn, John Kuijer en Henk Twerda boog zich over die vraag.

Oorlogsmonument

Maar waar te beginnen met onderzoek? Want clubarchieven, als ze al bewaard zijn, leveren lang niet altijd informatie op. Via Jurryt van de Vooren, een sportjournalist die landelijk onderzoek doet naar oorlogsslachtoffers in de sportwereld, kwamen de Zwollenaren op het spoor van het oorlogsmonument van de KNVB uit 1949.

De bond had de aangesloten clubs gevraagd om namen van tijdens de oorlog overleden leden. Dat resulteerde destijds in een namenmonument, waarop ook dertien Zwollenaren staan: J.A. Beltman, G.J. van Vilsteren en W. Westerbeek I (allen van Be Quick), G. de Groot, N.M. Koper, C. Masseus, M. Veterman, J. Veterman, K. Veterman, M. Veterman en H. Zilverberg (allen PEC), J. Jansen en W. Lengton (ZAC).

Archieven

Onderzoek in de archieven van PEC door Folly van Dam leverde voor die club een aantal extra namen op. In de buitengewone ledenvergadering van 27 mei werden W. Geerts, H. Sattler en E. Keilholtz herdacht “die door de Duitschers werden gefusilleerd.”

In de buitengewone ledenvergadering van 17 oktober 1945 werden naast de bovengenoemde leden van de familie Veterman en H. Zilverberg ook nog de leden E. Veterman en Pasman en de donateur E. Veterman herdacht. Zij waren allen Joods en waren volgens de voorzitter: “niet teruggekeerd en wij kunnen thans wel aannemen dat zij als slachtoffers van de Duitsche terreur gevallen zijn.”

Oorlogsslachtoffer

Nadere beschouwing van de lijst die zo ontstond leerde dat van de namen G. de Groot en W. Geerts niet is te achterhalen om wie het gaat. De voorletters van N.M. Koper verwijzen naar een vader en zoon met gelijke initialen. Beiden overleefden de oorlog, maar hun zoon, resp. broer Leendert was wel degelijk een oorlogsslachtoffer.

Pasman moet, op basis van de aanduiding dat hij Joods was, worden geïdentificeerd als Erich Walther Passmann. J. Jansen, genoemd bij ZAC, bleek weliswaar in de oorlog overleden, maar niet als gevolg van de oorlog.

Zestien namen

Zo ontstond uiteindelijk een lijst van zestien namen van leden en donateurs van drie Zwolse voetbalclubs. Het is niet uit te sluiten dat de lijst langer is, maar ondanks een oproep in de media zijn er geen nieuwe namen aan de lijst toegevoegd.

Op voorspraak van het comité besloten de drie clubs tot het laten vervaardigen van een plaquette met de zestien namen, die een plek heeft gekregen in het stadion van PEC Zwolle. Daarnaast heeft ondergetekende van elke persoon op de lijst een korte biografie samengesteld, zodat duidelijk wordt wat hun geschiedenis is geweest.

Dat zij en hun lot niet vergeten worden.

Jaap Hagedoorn

Zwolle, 1 oktober 2021

Bronnen:

Overleden Zwolse voetballers WO2

  • Jan Albert Beltman

    Voetbalclub: Be Quick ‘28

    Zwollerkerspel (Berkum Poepershoek) 31-5-1912 – Zwolle 8-12-1944

    Beroep: Wegwerker spoorwegen
     

  • Gerrit Jan van Vilsteren

    Voetbalclub: Be Quick ‘28

    Zwollerkerspel 13-5-1920 - Celle 20-5-1945

    Beroep: Hulpbesteller PTT
     

  • Willem Westerbeek

    Voetbalclub: Be Quick ‘28

    Zwolle 10-10-1921 – Zwolle 12-11-1944

    Beroep: Kaasventer
     

  • Elias Veterman

    Voetbalclub: PEC

    Zwolle 8-12-1892 – Auschwitz 28-2-1943

    Beroep: Magazijnbediende/venter
     

  • Koos Veterman

    Voetbalclub: PEC

    Zwolle 24-8-1894 – Auschwitz 21-5-1943

    Beroep: Koopman
     

  • Erich Walther Passmann

    Voetbalclub: PEC

    Wesel (Dld) 3-2-1903 – Sobibor 11-6-1943

    Beroep: Handelsreiziger
     

  • Henri Zilverberg

    Voetbalclub: PEC

    Zwolle 30-6-1905 – Mauthausen 16-9-1941

    Beroep: Marktkoopman in meubelen
     

  • Eduard Johan Herman Keilholtz

    Voetbalclub: PEC

    Zwolle 27-4-1914 – Wierden 29-3-1945

    Beroep: Smid en winkelbediende
     

  • Cornelis Masseus

    Voetbalclub: PEC

    Zwollerkerspel 22-5-1917 – Langenstein-Zwieberge (Buchenwald Dld) 12-2-1945

    Beroep: Besteller PTT
     

  • Leendert Koper

    Voetbalclub: PEC

    Amsterdam 11-6-1920 – Neuengamme 2-5-1943

    Beroep: Motordrijver/bankwerker
     

  • Meijer Veterman

    Voetbalclub: PEC

    Zwolle 6-11-1920 – Auschwitz 28-2-1943

    Beroep: Magazijnbediende
     

  • Jacob Veterman

    Voetbalclub: PEC

    Zwolle 3-10-1924 – Sobibor 30-4-1943

    Beroep: Kruideniersbediende
     

  • Hendrik Sattler

    Voetbalclub: PEC

    Zwolle 17-10-1924 – Benschop 17-2-1945
     

  • Elias Veterman

    Voetbalclub: PEC

    Zwolle 5-4-1928 – Sobibor 21-5-1943
     

  • Meijer Veterman

    Voetbalclub: PEC

    Zwolle 20-9-1929 – Auschwitz 22-10-1942
     

  • Willem Lengton

    Voetbalclub: ZAC

    (Zwolle 4-4-1917 – Wassenaar (Waalsdorpervlakte) 14-4-1944)

    Beroep: Ambtenaar/kantoorbediende

Afspraak maken

In het Stadskantoor kunt u alleen op afspraak terecht.

Maak een afspraak

Stadskantoor, Lübeckplein 2, 8017 JZ Zwolle
Stadhuis, Grote Kerkplein 15, 8011 PK Zwolle

Neem contact met ons op

Postbus 10007, 8000 GA Zwolle
Stuur een bericht

Telefoon: 14 038 (5 cijfers,
tussen 09.00 en 17.00 uur)
Vanuit het buitenland: +31 38 498 31 38
Whatsapp: 06 83 29 66 88
(bellen naar dit nummer is niet mogelijk)

BTW/KvK-nummer

BTW: NL001900249B01
KvK: 08218173

Blijf op de hoogte

Aanmelden nieuwsbrief

Wij zijn bereikbaar via

© 2023 Gemeente Zwolle