De Koepelwoningen in de Krekenbuurt

Eind jaren zestig en begin jaren zeventig van de vorige eeuw ontstond er een reactie op de opzet van de wijken en de architectuur van de jaren vijftig en zestig. Die wijken boden met grote gebouwen een oplossing voor de naoorlogse woningnood. De reactie was gericht op kleinschaligheid, meer gedifferentieerde bouw en op kwaliteit van woningen. Voor het ontwerpen van de visie van de wijkgemeenschap Aa-landen werd de Rotterdamse architect Benno Stegeman (1930-2014) gevraagd. 

Architect Benno Stegeman

Architect Stegeman heeft begin jaren ’70 een aantal structuralistische woningbouwprojecten in Nederland gerealiseerd die door hun opzet en architectonische uitwerking afweken van de gangbare manier van bouwen. Stegeman ontwierp met de Krekenbuurt een totaalplan dat inging op de zowel de architectuur, als de omgeving en de mensen die er zouden gaan wonen. Hij zei eens: “Privacy is iets wat je iemand geeft”. 

Meer

De woningen hebben traptorens die zijn afgerond met dubbelwandige opaal witte plexiglas koepels, waardoor ze koepelwoningen worden genoemd. Dergelijke woningen zijn slechts op een aantal plaatsen in Nederland te vinden. De eerste koepelwoningen werden in de wijk Meerzicht in Zoetermeer gerealiseerd.Hier verrezen tussen 1972-1974 witte kalkzandstenen huizen met oranje lichtkoepels. In Zwolle (vanaf 1973) staan woningen van mangansteen met witte koepels en in Nuenen (1976) met groene koepels. Ook staan koepelwoningen in De Lier (1976). Marokko was voor bureau Stegeman een inspiratiebron bij het ontwerpen van de koepelwoningen. Medewerkend architect Leonard Veldhoven kwam in 1971 bij het bureau als ontwerper in dienst. Terug van een reis naar Marokko was hij onder de indruk van de architectuur die hij daar gezien had en daarop ontwierp hij de koepelwoningen.

Zwolle

De Krekenbuurt in de Aa-landen in Zwolle heeft de kenmerkende bloemkoolachtige vorm uit de jaren ’70 van de vorige eeuw. Hier werden vier typen woningen gerealiseerd. De ruimte buiten de woonclusters was gemeenschappelijk gebied, waarvoor ook gemeenschappelijke zorg en beheer bedoeld was. Het plan bestond uit 154 woningen. De eerste huizen verschenen aan de Schelpkreek en werden in 1973 verkocht. De Krekenbuurt is nog traditioneel gemetseld met gestapelde stenen. Ook aan de opzet en de afwerking van het interieur van de woningen werd veel aandacht besteed. De natte ruimten kregen vinyl en langs de trappen waren touwleuningen. Ook kenmerkend voor het interieur zijn de grote, dubbelhoge woonkamers, met verbinding naar terras, en niveauverschillen binnen. De gesloten voorkanten geven vanaf het openbaar gebied toegang tot het privédomein. De achterkanten van de woningen zijn meer open en richten zich naar het privé en gezamenlijk beheerde groen. De woningen zijn sinds 2016 aangewezen als gemeentelijk monument. Dit is vanwege de bijzondere bouwstijl met torentjes, koepeltjes en de zorgvuldig ontworpen hoogteverschillen van de woningen en gevelverspringingen in een bloemkoolachtige structuur die bestaat uit de woonpleinen in een groene omgeving.

Tekst: Erfgoed gemeente Zwolle, Johan Teunis

Bron: Erfgoed gemeente Zwolle / TU Delft en Architectuurpunt Zoetermeer / Interviews Harold Mooij en Simone Langeveld 

Afbeeldingen

Afb. 1: luchtfoto van de Krekenbuurt waarop de bloemkoolachtige structuur goed zichtbaar is. (Gemeente Zwolle)

Afb. 2: de koepels op de woningen zijn kenmerkend voor deze buurt. (Erfgoed gemeente Zwolle)