De marechausseekazerne aan de Meppelerstraatweg
De marechausseekazerne aan de Meppelerstraatweg
Begin negentiende eeuw was er behoefte aan een centraal aangestuurd bereden politiecorps, dat de bestaande organisatie van politie in de steden en veldwachters ging versterken. Op 26 oktober 1814 ondertekende Willem Frederik, de latere koning Willem I, het besluit tot oprichting van het Corps der Marechaussee. Tot ongeveer 1910 maakte de marechaussee bijna uitsluitend gebruik van gehuurde gebouwen voor kazernering.
Beestenmarkt
In Zwolle was de marechaussee van 1889 tot 1931 gehuisvest in ‘de Zeven Provinciën’ een voormalig logement aan de Beestenmarkt 7, nu de Harm Smeengekade. Als de 3de divisie van de marechaussee het gebouw in gebruik neemt als kazerne komt er een nieuwe doorgang in de voorgevel als toegang tot de paardenstallen. Achter het gebouw werd een oefenterrein aangelegd. In het begin van de twintigste eeuw werd steeds meer duidelijk dat de kazerne aan de Beestenmarkt niet de ideale plek was voor een marechausseekazerne. Men ging opzoek naar een nieuwe locatie en die werd gevonden aan de Meppelerstraatweg.
Militaire historie
Rond 1930 was de huidige Meppelerstraatweg nog een zandweg met in de omgeving enkele boerderijen. De gekozen locatie had een al een militaire historie. Voor de komst van het nieuwe kazernegebouw was het al een militair verdedigingspunt met een batterij en een exercitieterrein. De omstreeks 1870 aangelegde batterij was bedoeld als buffer tegen een mogelijke Pruisische inval. Hoe deze versterkte positie was opgebouwd is niet bekend. De keuze om hier een nieuwe kazerne te bouwen was dus niet geheel toevallig want het terrein was eigendom van Defensie.
De Zwolse marechausseekazerne staat op de hoek van de Meppelerstraatweg en Jupiterstraat. Het ontwerp van de kazerne was afkomstig van architect Auguste Boost (1900-1985), in opdracht van de bouwkundige afdeling van het 2de Commandement der Genie in Groningen.
Het ontwerp uit 1929 omvat een hoofdgebouw met dienstruimten, inpandige woningen en drie bijgebouwen waaronder een smederij en een koetshuis. De panden zijn ontworpen in een expressionistische bouwstijl met kenmerken van de architectuur van W.M. Dudok.
Architect Boost
Architect Auguste Boost kwam uit een creatief gezin uit Breda. Omdat studeren voor Auguste te duur was, besloot hij een opleiding tot architect / beroepsofficier bij de KMA in Breda te volgen. De Zwolse kazerne was het eerste ontwerp van Boost. Het week af van zijn latere standaardkazernes zoals in Wezep en Steenwijk. Daarover melde Boost het volgende: ‘Het bouwen in de jaren bij de dienst Defensie viel niet altijd mee. Het moest allemaal in een vloek en een zucht gebeuren. Experimenteren was uitgesloten. Toch heb ik er in Zwolle een torentje op weten te zetten dat alleen maar uit esthetische overwegingen door mij daar gesitueerd.’
U leest een uitgebreid artikel over de Zwolse marechausseekazerne in het Zwols Historisch Tijdschrift 42e jaargang 2025 nummer 1. Neem ook eens een kijkje bij de expositie met verhalen over Dieze in Stadskamer Centrum.
Afbeeldingen
Afb. 1 Marechausseekazerne aan de Meppelerstraatweg hoek Jupiterstraat (Erfgoed gemeente Zwolle)
Afb. 2 Marechaussees voor de ingang van de kazerne, ca. 1955 (Collectie Overijssel, collectie Dolf Henneke)
