Dakloos  

‘De zogenoemde verborgen dakloosheid is een veel groter probleem’, vertelt Roos-Marie van Leeuwen, beleidsadviseur Maatschappelijke Opvang. ‘Vorig jaar hadden we 365 aanmeldingen voor opvang. Slechts 6% hiervan is in beeld als buitenslaper. De rest van de mensen slaapt in een tijdelijke opvang, in hun auto, caravan, een schuur of bij vrienden op de bank. Mensen zoals jij en ik. Uit schaamte vertellen ze het vaak niet aan de buitenwereld.’ 

Groep in kaart brengen 

Laura Pruik, collega-beleidsadviseur en regionaal coördinator van de ETHOS-telling (zie kader), werkt aan het beter in kaart brengen van die totale groep. ‘We zijn in april met de telling gestart. Via vragenlijsten krijgen we niet alleen inzicht in de aantallen dak- en thuislozen, maar ook in de redenen waarom iemand in deze situatie is beland. Ruim negentig organisaties uit de regio doen hieraan mee. Van scholen, bewindvoerders en wijkteams tot buurthuizen, supermarkten en campings. We hebben zoveel mogelijk organisaties betrokken om een zo reëel mogelijk beeld te kunnen geven.’  

Roos-Marie: ‘De telling is belangrijk. Hoe is iemand dak- of thuisloos geworden? En hoe kunnen we dit voorkómen? We willen als gemeente en als regio veel meer preventief aan de slag. Nu zijn we vooral bezig met opvangbedden.

Perspectief bieden 

‘Soms komt het best dichtbij,’ vertelt Laura. ‘Er stond een vrouw van 22 jaar met een koffer op de stoep van het stadskantoor. Ze verloor haar baan, relatie en huis. Ze kon geen nieuwe woning vinden, omdat ze geen adres en inkomen had. Haar ID verliep en ze had geen vangnet. Dan word je onzichtbaar en kom je in een negatieve spiraal terecht. Ik realiseerde me hoe goed ik het zelf heb. Het is belangrijk dat we deze mensen zichtbaar maken en perspectief kunnen bieden.’ 

Beide collega’s houden van hun werk. Ze werken niet op straat, maar voelen wel dat hun bijdrage van waarde is; een prachtige drijfveer.  

Werken op straat 

Wie wel op straat werkt, is Brady Onderberg. Hij werkt voor het Street-care-team van Creating Balance, een hulporganisatie waarmee de gemeente Zwolle samenwerkt. Het team richt zich op de aanpak van overlast en onveiligheid op straat. Daarbij is er ook aandacht voor daklozen. ‘Ik vind het fijn om met deze doelgroep te werken’, vertelt Brady. ‘Je moet soms een lange adem hebben en tegen afwijzing kunnen, maar je kunt ook écht het verschil maken.’ 

Voor elke buitenslaper maken Brady en zijn collega’s een individueel plan. Kan iemand voldoende voor zichzelf zorgen? Brady weet precies wie waar in de openlucht slaapt. Hij maakt vaak een rondje door de stad. ‘Ik ga altijd met een kop koffie naar de mensen toe. Een van de buitenslapers negeerde mij en mijn koffie al twee jaar. Toen zei hij ineens: “Jij gaat niet meer weg, hè? Oké, geef me dan die koffie maar.” Daarna heb ik een fijn gesprek met hem gehad. Nu is er contact. Het is belangrijk om vertrouwen te creëren.’ 

Arbeidsmigranten 

Het vaste aantal buitenslapers in Zwolle schommelt rond de twintig. Hier zitten ook passanten tussen. Vooral de groep arbeidsmigranten neemt toe, die door baanverlies ook hun onderkomen verliezen en op straat terechtkomen. Ze spreken onze taal niet en weten de hulpverlening niet te vinden. ‘Er is voor deze mensen heel weinig. Inmiddels werken we goed samen met Stichting Barka, een hulporganisatie voor Oost-Europese daklozen’, vertelt Brady. ‘Dat werkt goed. Ze brengen de mensen terug naar Polen en zorgen dat ze daar de juiste hulp krijgen.’  

Mensen lopen vaak met een grote boog om buitenslapers heen. Maar zij veroorzaken niet de meeste overlast. ‘Sommigen kiezen bewust voor buiten slapen, vaak net buiten de stad’, vertelt Brady. ‘Ze willen niet meer in het systeem en kiezen voor vrijheid. Zij zijn meestal geen relschoppers of verslaafden, maar we houden ze wel in de gaten. Zeker in de winter.’