Creatieve dromen worden werkelijkheid in de Sociale Coöperatie
De Sociale Coöperatie Expeditie 038 is een initiatief voor mensen met een uitkering die ondernemerschap en hun talent willen ontdekken onder begeleiding. Met behoud van hun uitkering. En dat zorgt voor rust in het hoofd, waardoor de creativiteit kan stromen. We praatten met Zwollenaar Shirley Kambel, oprichtster van de coöperatie. Ook kletsten we bij met Andrew Wray, een van de deelnemers aan het traject.
Shirley zag in haar omgeving veel inwoners met een uitkering en een droom om te ondernemen. De meesten vonden het eng om daar ook echt werk van te maken. Shirley wist dat er in Breda een project bestond om mensen hierbij te helpen. ‘Toen dacht ik: kan dat ook in Zwolle?’ Om inspiratie en kennis op te doen bezocht Shirley soortgelijke initiatieven door het hele land. In augustus 2019 pitchte ze haar idee bij de gemeente. ‘Daar kwam ik in gesprek met Trudy Busweiler (beleidsadviseur werk en meedoen, red.). Met haar heb ik het voortraject van mijn sociale coöperatie doorlopen en in juli 2022 zijn we gestart met 12 deelnemers.’
Trudy: ‘Als gemeente zijn we op zoek naar manieren om langdurige werkloosheid te doorbreken. Eén van de veronderstellingen is dat het bieden van laagdrempelige werkplekken daarbij kan helpen. Deelname aan de sociale coöperatie is laagdrempelig, want mensen behouden hun uitkering.’
‘De rol van de gemeente hierin is het bepalen van het kader waarbinnen de coöperatie vorm kan krijgen. Zo vinden wij het belangrijk dat de opbrengsten uit de onderneming terecht komen bij de deelnemers zelf. Hiermee kunnen zij zichzelf of de onderneming verder ontwikkelen. Om te weten óf deze praktijk van meerwaarde is voor het doorbreken van langdurige werkloosheid hebben we meegekeken en hebben we kandidaten vrijgesteld van sollicitatieplicht.’
‘De tips vanuit de groep bleven maar komen’
Sommige deelnemers weten bij de start al wat ze willen doen, anderen hebben nog wat bedenktijd nodig. Wie het al weet, kan direct starten met een training ondernemingsvaardigheden. ‘De training bestaat uit 13 lessen, waarin je onder andere een businessmodel leert maken, ontdekt waar toekomstige klanten zich bevinden en welke tarieven passend zijn. Ook leer je hoe je social media in kunt zetten om jouw onderneming onder de aandacht te brengen en te houden’, legt Shirley uit. Bij de opdracht ‘durf te vragen’ denken deelnemers na over wat ze nú nodig hebben om een stap te maken met hun onderneming. ‘Een dame uit de groep was op zoek naar een betaalbare wasbak voor haar startende kapsalon. De tips vanuit de groep bleven maar komen. Dat schept een band: we zijn er voor elkaar.’
‘Ertoe doen en structuur hebben’
Wat Shirley de grootste meerwaarde van het initiatief vindt? ‘Dat deelnemers voelen dat ze ertoe doen en structuur hebben in hun leven. Door concreet te werken aan hun ondernemingsplan, zien ze hoe hun droom stapsgewijs werkelijkheid wordt. Eén van de deelnemers, Petra, heeft veel succes met haar onderneming in high tea’s. Ze staat op braderieën, ziet overal kansen en grijpt die ook’, vertelt Shirley trots. De jongste van de groep is nog maar 22. Zijn zus nam hem mee naar de bijeenkomsten. Zelf was hij in het begin nog niet overtuigd. Inmiddels is dat 180 graden gedraaid. ‘Ik zie hoe hij gegroeid is: hij is er elke week en draagt zoveel bij, geeft goede feedback en advies aan andere deelnemers. Dat hij zich zo veilig en prettig voelt hier, vind ik prachtig. Als ik zie hoe we van elkaar leren, met elkaar werken, soms onderling even botsen en dan weer verder kunnen, dan denk ik: wat prachtig.’
Meer informatie
Van de 12 deelnemers uit de eerste groep zitten er nog 6 in het traject. ‘Sommigen ontdekten dat ondernemen niet bij hen paste, anderen maakten de stap naar werken in loondienst’, legt Shirley uit. Na de eerste groep zijn er nog 2 groepen gestart. De 3 groepen gaan samen verder in één groep van 15 deelnemers. Na de zomer start het jongerenprogramma Expedition for your Future. Dit project bestaat uit een voortraject voor uitgebreide persoonlijke en fysieke ontwikkeling. Daarna kunnen deelnemers doorstromen naar het traject voor ondernemers.
Meer informatie over de Sociale Coöperatie Expeditie 038 vind je op www.expeditie038.nl.
Deelnemer uitgelicht: Andrew Wray ‘Samen optimaal, daar gaat het om’
Kunstenaar Andrew Wray groeit op in Leeds, waar op dat moment grote werkloosheid heerst. Als kind tekent hij veel. Na de middelbare school lijkt het hem het beste om zo snel mogelijk geld te verdienen. Daarom schrijft hij zich niet in aan de kunstacademie, maar gaat hij direct aan het werk. Af en toe doet hij een freelance schilderklus, maar Andrew denkt er nooit aan om een eigen bedrijf te beginnen. Die gedachte komt pas jaren later, als hij inmiddels 8 jaar met zijn vrouw in Zwolle woont.
Door COPD heeft Andrew een beperkte longcapaciteit. Hij wordt ervoor behandeld in het ziekenhuis. Op een gegeven moment heeft hij zo weinig adem dat hij het einde van zijn straat niet haalt. ‘Toen wist ik dat er iets aan de hand was’. Hij blijkt naast COPD ook longkanker te hebben. Door de chemobehandelingen én de coronapandemie is Andrew aan huis en ziekenhuis gekluisterd. In die periode begint hij voorzichtig weer te schilderen. ‘Ik voelde sinds lange tijd het leven weer door me heen stromen. Mijn liefde voor schilderen had me blijkbaar nooit verlaten.’
In de jaren dat Andrew herstelt van zijn ziekte, denkt hij na over wat hij met zijn leven wil. ‘Ik had 6 jaar lang niets gedaan, behalve panikeren en overleven. Ik wilde graag iets om handen hebben, iets dóén. Ik vroeg mezelf hoe ik kon werken, ondanks mijn ziekte. Al is het vakkenvullen, dacht ik. Als ik maar onder de mensen ben en iets nuttigs kan doen.’ Het valt Andrew niet mee om iets passends te vinden. Totdat hij via adviseur Karel Noija van Tiem in aanraking komt met de Sociale Coöperatie Expeditie 038. ‘Toen ik daar was, voelde het meteen goed.’
De afspraak bij de sociale coöperatie verandert alles in Andrews leven. ‘Ik leer nu over schildertechnieken en over de kunstwereld. Ik voel de inspiratie en motivatie om te ontdekken. Ik heb al 1.500 schilderijen gemaakt’, vertelt hij lachend. Andrew is nog niet zover dat hij van zijn kunst kan leven. Wel wordt gekeken welke weg hierin voor hem passend is. ‘Natuurlijk is dat wel mijn droom. Maar voor nu ben ik zo dankbaar voor de passie en motivatie die ik hervonden heb. Ik heb een levensdoel en een plek waar ik kan zijn, kan doen waar ik blij van word en waar ik vrienden heb. Want zo voelen de andere deelnemers voor me. De sociale coöperatie geeft me de ruimte om te ademen. Een paar jaar geleden voelde ik me verloren. Als een hoofdpersoon in een boek van Franz Kafka. In de coöperatie voel ik me veilig. Ik leer er skills voor het leven. Er is altijd wat te geven en te leren. Het gaat er niet om wie de beste onderneming heeft. Samen optimaal, daar gaat het om. Ik voel verbinding en ben meer aanwezig in het leven dan ik ooit geweest ben.’
