Tijdelijke en permanente opvang statushouders

De gemeente zoekt samen met het COA naar regionale opvanglocaties voor de langere termijn. Deze locaties zijn in eerste instantie bedoeld voor statushouders (vluchtelingen met een verblijfsvergunning) en kansrijke asielzoekers (vluchtelingen die een grote kans hebben op een verblijfsvergunning).

Statushouders blijven in onze regio. Zij krijgen hier later een woning toegewezen en vinden werk. Een deel van de bewoners wordt dus nieuwe Zwollenaren.

Dit is een oplossing voor de lange termijn voor het huidige asielvraagstuk. Op dit moment zijn er vooral tijdelijke noodopvangplekken in de stad. Deze bieden echter geen oplossing voor de lange termijn. Voor de vluchtelingen is het bovendien niet prettig om steeds te moeten verhuizen. Ook zijn de omstandigheden en voorzieningen in noodopvangplekken vaak niet ideaal.

In de permanente opvang kunnen de statushouders een basis opbouwen in de regio. Dit is de plek waar ze ook zullen wonen en werken. Ze kunnen hier beginnen met inburgeren, zoals het volgen van Nederlandse taallessen en het doen van werkstages. Minderjarige kinderen gaan naar school. Jongere statushouders kunnen een (beroeps)opleiding volgen. Zo krijgen ze binding met de omgeving.

Waar de opvangplekken precies komen, is nog niet bekend. De zoektocht naar geschikte locaties is bezig. Dit doen we samen met de inwoners van de stad en het COA. We hebben een voorkeur voor een paar kleinere locaties. Deze afspraak hebben we ook met het COA gemaakt.

Volgens het meest recente verdeelbesluit van december 2024 hebben we in Zwolle opvangplekken nodig voor 648 vluchtelingen. We zijn op zoek naar meerdere locaties om deze mensen op te vangen. Waar deze opvanglocaties precies zullen komen, weten we nog niet. De zoektocht naar geschikte locaties is momenteel bezig. Dit doen we samen met de stad.

De gemeente Zwolle heeft op dit moment twee plekken in beeld die mogelijk geschikt zijn voor een permanente vluchtelingen-opvanglocatie. Het gaat om het kantoorpand aan de Rijnlaan 25 in de Aa-landen, waar tijdelijk statushouders wonen en de Cibap-locatie aan de Nijverheidstraat 11. Deze locaties onderzoekt de gemeente samen met het COA de komende maanden verder op geschiktheid. Hierbij zijn in de zomer van 2024 ook de inwoners en belanghebbenden van de wijken waar de mogelijke locaties liggen, betrokken. Zij konden meedenken via opvang.zwolle.nl.

Er was nog een derde locatie in beeld, een kavel aan de Professor Feldmannweg. De eigenaren van de grond waren bereid om deze grond voor verhuur aan te bieden aan het COA. Vooralsnog zijn zij niet met elkaar tot een overeenkomst gekomen. Dit betekent dat het COA deze plek niet gaat ontwikkelen als opvangplek. De gemeente Zwolle onderzoekt nog wel of opvang van vluchtelingen in Zwolle in eigen beheer kan.

De locatie aan de Rijnlaan 25 lijkt geschikt voor ongeveer 50 tot 80 vluchtelingen en aan de Nijverheidsstraat (Cibap) is er mogelijk plek voor 300 vluchtelingen. 

Verder blijft de gemeente andere mogelijkheden verkennen. Als er tijdens het onderzoek nieuwe geschikte locaties naar voren komen, zal de gemeente deze ook onderzoeken.

Het COA gaat deze plek nu niet ontwikkelen als opvangplek. De eigenaren van de grond waren bereid om deze grond voor verhuur aan te bieden aan het COA. Vooralsnog zijn zij niet met elkaar tot een overeenkomst gekomen. De gemeente Zwolle onderzoekt nog wel of opvang van vluchtelingen in Zwolle in eigen beheer kan. De gemeenteraad heeft hierover vorig jaar een motie aangenomen. Het college voert deze motie uit. Als dit onderzoek is afgerond en het blijkt mogelijk om opvang in eigen beheer te ontwikkelen, dan kan ook de Professor Feldmannweg hiervoor onderzocht worden.

De gebouwen Rijnlaan 25 en het Cibap zijn op dit moment nog in onderzoek. Het is nog niet zeker of deze geschikt zijn als permanente opvangplek. Zelfs als ze geschikt zijn, dan zijn er nog andere plekken nodig om vluchtelingen op te kunnen vangen. Om deze reden blijven wij in de hele stad verder zoeken naar plekken voor vluchtelingenopvang.

Het is nog niet zeker of de opvang op deze plekken komt. Om dit te onderzoeken, voeren we samen met het COA een uitgebreider onderzoek uit. We bekijken onder andere of een permanente opvanglocatie op deze plek past, hoe de samenstelling van de buurt is en of een opvanglocatie andere (gebieds)ontwikkelingen niet in de weg staat. Ook kijken we of de plek goed bereikbaar is naar verbouwingsmogelijkheden en de financiën. Het woord 'permanent' slaat trouwens alleen op de locatie, niet op de bewoners.

Omdat het niet zeker is dat één of meer van de locaties die nu worden onderzocht ook daadwerkelijk geschikt zijn, blijft de gemeente zoeken naar andere mogelijkheden. Mochten er tijdens het onderzoek nieuwe geschikte locaties naar voren komen, dan zal de gemeente deze ook onderzoeken.

Het COA gaat op dit moment de Professor Feldmannweg niet als opvanglocatie ontwikkelen. De eigenaren van de grond waren bereid om deze grond voor verhuur aan te bieden aan het COA. Vooralsnog zijn zij niet met elkaar tot een overeenkomst gekomen. De gemeente Zwolle onderzoekt nog wel of opvang van vluchtelingen in Zwolle in eigen beheer kan.

Omdat het nog niet zeker is of één of meer van de onderzochte locaties geschikt zijn, blijft de gemeente andere mogelijkheden verkennen. Als er tijdens het onderzoek nieuwe geschikte locaties naar voren komen, zal de gemeente deze ook onderzoeken.

Inwoners en andere belanghebbenden uit de omgeving van de kansrijke locaties, konden meedenken via onder andere het digitale platform Open Stad.  De input die we daaruit hebben opgehaald is meegenomen in het advies aan de gemeenteraad (dat vind je hier). De gemeenteraad heeft in september besloten drie locaties verder te onderzoeken. 

 We hebben inwoners ook gevraagd op welke manier en in welke fase ze nu en in de toekomst betrokken willen worden als er een regionale opvanglocatie in hun wijk zou komen te staan. En of ze dan bijvoorbeeld zelf ook willen meedenken. 

Waarschijnlijk woont u niet heel dichtbij een van de kansrijke opvanglocaties. We hebben gekeken welke mensen in de buurt iets kunnen merken als er een opvanglocatie zou komen. Daarin hebben we ook looproutes meegenomen, bijvoorbeeld richting winkelcentra. Op basis daarvan hebben we naar ruim 15.000 adressen rondom de locaties een brief gestuurd. 

De gemeenteraad beslist uiteindelijk welke locaties worden voorgedragen aan de provincie Overijssel om te voldoen aan de spreidingswet. In het najaar geeft het college van burgemeester en wethouders hierover een advies aan de gemeenteraad, waarbij de reacties van inwoners worden meegenomen.

Op basis van dit advies kiest de gemeenteraad welke locaties zij geschikt vindt voor een opvanglocatie. Eind oktober moet de gemeenteraad dit aan de provincie laten weten. Daarna onderzoeken we samen met het COA verder of op deze locaties daadwerkelijk een opvanglocatie kan komen.

We nemen de input die we uit de omgeving hebben opgehaald mee in het definitieve advies. Het college bespreekt dit advies en legt het voor aan de gemeenteraad, die uiteindelijk beslist welke locaties worden voorgedragen aan de provincie Overijssel om te voldoen aan de spreidingswet. We verwachten dat dit voor eind oktober is afgerond.

Via opvang.zwolle.nl en deze website houden we u op de hoogte van het proces. Zodra er is besloten dat er ergens een definitieve opvanglocatie komt, ontvangen omwonenden van de betreffende locatie een informatiebrief en een uitnodiging voor een informatiebijeenkomst.

We horen dit vaker rond de opvang van vluchtelingen. In de praktijk geven vluchtelingen in Zwolle tot nu toe eigenlijk geen overlast. Er is al een tijdje een opvanglocatie aan de Meeuwenlaan. Daar zijn (bijna) nooit problemen. Dat zeggen ook de politie en de handhavers van de gemeente. En ook onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen laat zien dat rond azc’s weinig grote problemen zijn. 

Bij nieuwe opvanglocaties zorgen we ervoor dat we in gesprek blijven met omwonenden. En dat zij met vragen en zorgen ergens terecht kunnen. Uiteraard vinden we de veiligheid heel belangrijk, van de buurt én van de mensen die in de opvanglocatie gaan wonen.

Een asielzoeker is iemand die asiel heeft aangevraagd. Hij of zij vraagt om bescherming als vluchteling en wacht op de beslissing van de overheid. Zolang de asielprocedure loopt, hebben asielzoekers het recht om in het land te blijven.

Asielzoekers worden statushouders (of vergunninghouders) op het moment dat ze een verblijfsvergunning krijgen. Gemeenten moeten zorgen voor passende woonruimte voor statushouders en ervoor zorgen dat statushouders hun verplichte inburgeringstraject kunnen doorlopen. Statushouders hebben dezelfde rechten en plichten als Nederlanders. Dit betekent dat ze ook mogen werken.

Een kansrijke asielzoeker is een asielzoeker met een grote kans op een verblijfsvergunning. Bijvoorbeeld omdat hij/zij uit een land komt waar oorlog is of omdat de persoon in zijn/haar land van herkomst moet vrezen voor vervolging vanwege ras, godsdienst, seksuele geaardheid of politieke overtuiging.

We weten nu nog niet welke mensen in de opvang komen. Wel weten we dat op dit moment de meeste statushouders afkomstig zijn uit Jemen, Syrië en Eritrea. De asielzoekers uit deze landen hebben allen grote kans om een verblijfsvergunning te krijgen.

Statushouders zijn met het programma inburgering bezig. Er wordt woonbegeleiding aangeboden aan de vluchtelingen die komen wonen op de locatie. Eventuele kinderen die op de locatie wonen, gaan overdag naar school. 

Statushouders hebben dezelfde rechten en plichten als Nederlanders en mogen volledig werken. Asielzoekers zonder verblijfsvergunning mogen ook betaald werken. Kijk voor meer informatie op de website van de Rijksoverheid

Het COA betaalt de kosten voor de opvang van vluchtelingen.

De bewoners van de opvanglocatie maken deels gebruik van voorzieningen in de wijk.  

Scholen
Kinderen en jongeren in de opvang gaan eerst naar het basis (nieuwkomers-)onderwijs en het ISK (VO). Bij grote opvanglocaties kan deze school op de locatie zelf zijn. In andere gevallen gebruiken meerdere opvanglocaties dezelfde school. Voor de locatie aan de Professor Feldmannweg is nog niet duidelijk hoe dit geregeld wordt.

Gezondheidszorg
Het COA heeft eigen huisartsen voor mensen die in hun opvanglocaties wonen. Vluchtelingen gaan dus niet naar de huisartsen in de stad. Als bewoners een eigen woning krijgen, gaan ze net als andere inwoners van Zwolle naar de reguliere huisartsen in de stad. 

Openbaar vervoer
Bewoners kunnen gebruik maken van het openbaar vervoer in de wijk. Op opvanglocaties zijn ook fietsen beschikbaar. Daar maken de bewoners ook veel gebruik van. 

Op het terrein van de oude IJsselcentrale komt inderdaad de woonwijk Nieuw Harculo. Op de website www.nieuwharculozwolle.nl vindt u meer informatie over dit project.

De mogelijke opvanglocatie ligt aan de Professor Feldmannweg, op grond van een andere eigenaar. De woningen binnen het project Nieuw Harculo en de mogelijke opvanglocatie zijn twee aparte projecten.

Ja, we nemen de impact van mogelijke nieuwbouw op het Natura-2000 gebied mee in het onderzoek. Bijvoorbeeld met een stikstofonderzoek.  

De woningnood in Nederland wordt niet veroorzaakt door vluchtelingen. Het is waar dat ze op een percentage van de huurwoningen voorrang krijgen. Maar de meeste huurwoningen gaan naar andere inwoners. Van alle sociale huurwoningen wordt 5 tot 10% aan statushouders toegewezen. In 2021 was dat bijvoorbeeld 6%. Meer dan 90% van de woningen is voor andere woningzoekenden. Lees meer.  

We onderzoeken alle mogelijke locaties. Daar zijn ook leegstaande panden bij. Niet elk pand is geschikt voor opvang. En niet elk pand kan het COA of de gemeente huren of kopen. Daarom onderzoeken we ook de mogelijkheden voor nieuwbouw. Vooral omdat er niet genoeg bestaande opties zijn op dit moment. Als u tips heeft over leegstaande panden die mogelijk geschikt zijn, laat het gerust weten via vluchtelingen@zwolle.nl.   

De Rijnlaan is een voorbeeld van een leegstaand pand dat we hebben laten verbouwen tot tijdelijke opvang. We onderzoeken of deze opvang ook geschikt is voor permanente opvang.  

Het opvangen van vluchtelingen dichtbij voorzieningen is inderdaad het meest ideaal. We kijken daarom altijd hoe bereikbaar een locatie is en wat de afstand is tot voorzieningen. Het COA wil bijvoorbeeld dat openbaar vervoer op ongeveer 5 tot 15 minuten loopafstand ligt.  

 We hebben niet veel keuze als het gaat om de locaties.  En geen enkele locatie zal op alle punten perfect zijn. We moeten daarom ook realistisch zijn en kijken naar wat haalbaar is.  

Het Hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet heeft op dit moment geen invloed op de zoektocht naar opvangplekken. De spreidingswet is nog van kracht. De provincie Overijssel blijft zich samen met de gemeente inzetten voor de opvang van vluchtelingen. Zowel op de korte als lange termijn. Er is nog steeds sprake van een groot en acuut opvangtekort in Nederland. Er zijn op dit moment 96.000 opvangplekken nodig. Dit zijn dus plekken voor mensen die nu in Nederland zijn en een plek nodig hebben. De nood is en blijft dus de komende tijd hoog. De plannen en voornemens in het Hoofdlijnenakkoord veranderen daar voorlopig niets aan en bieden op korte termijn geen oplossing voor dit probleem.

De spreidingswet is nog niet ingetrokken. We moeten ons als gemeente daarom nog steeds aan deze wet houden.  

 Ook als er geen spreidingswet is, blijven we in Zwolle onze verantwoordelijkheid nemen in het opvangen van vluchtelingen. Er is nog steeds een groot opvangtekort in Nederland. Op dit moment zijn er 96.000 opvangplekken nodig. Dit zijn plekken voor mensen die nu in Nederland zijn en een plek nodig hebben. Bovendien moeten we in 2027 sowieso een opvangplek hebben voor de mensen die dan aan de Meeuwenlaan verblijven. De locatie aan de Meeuwenlaan sluit namelijk uiterlijk 1 februari 2027.