Veelgestelde vragen over opvanglocaties

Het college van burgemeester en wethouders stelt aan de gemeenteraad voor om deze locatie aan te wijzen voor de opvang van 400 vluchtelingen. De gemeenteraad neemt hierover binnenkort een definitief besluit. 

Bij de zoektocht naar een geschikte locatie kijken we naar verschillende aspecten. De gemeente kijkt hierbij naar de 7 B's: bereikbaarheid, bespreekbaarheid, beschikbaarheid, buurt, betaalbaarheid, beheersbaarheid en bruikbaarheid.

De kavel in de zuidpunt van De Tippe voldoet aan de voorwaarden: 

• Er zijn voldoende voorzieningen in de omgeving, zoals een winkelcentrum en OV. 
• De bestemming van de kavel is passend bij een opvanglocatie. 
• Het COA is bereid de opvanglocatie te ontwikkelen.
• De gemeente is eigenaar van de grond. 
• De grond is op korte termijn beschikbaar. 

Het gaat om een permanente opvanglocatie voor 400 vluchtelingen. De locatie wordt ontwikkeld door het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) en biedt voorzieningen zoals zorg, onderwijs en dagbesteding zoveel mogelijk op de locatie zelf. Daarmee wordt het een soort wijk binnen de wijk. 

We streven ernaar dat er zoveel mogelijk verbinding is met de omgeving en de opvanglocatie. 

De tijdelijke opvanglocatie aan de Meeuwenlaan is beschikbaar tot 1 februari 2026. Dit kan mogelijk met één jaar verlengd worden tot 1 februari 2027. We streven ernaar dat de opvanglocatie op deze plek dan gereed is.

We gaan uit van 400 bewoners op deze locatie.

De opvanglocatie in De Tippe in Stadshagen is een permanente locatie: dat betekent dat zolang het nodig is om in Zwolle vluchtelingen op te vangen, dat onder andere op deze locatie kan. 

De locatie wordt toekomstbestendig gebouwd, zodat deze later – mocht de opvang niet meer nodig zijn - ook gebruikt kan worden voor de huisvesting van andere doelgroepen, zoals studenten of starters.

Het COA zorgt voor daginvulling van de vluchtelingen. De bewoners wonen en leven zelfstandig in een opvanglocatie. Ze doen hun huishouden en brengen hun kinderen naar school. Ook bereiden zij zich voor op hun toekomst met activiteiten of vrijwilligerswerk op de locatie. Meer informatie over de activiteiten op een opvanglocatie vindt u op de website van het COA.

De impact die het verblijf van vluchtelingen heeft op inwoners van een gemeente is heel verschillend. Direct omwonenden merken natuurlijk meer van hun aanwezigheid. Voor de overige inwoners zal dit beperkt blijven. De aanwezigheid van vluchtelingen wordt door iedereen verschillend ervaren. De opvanglocatie is onderdeel van de wijk. Zo zullen de mensen de buurt verkennen, doen zij boodschappen in de lokale supermarkt en zullen zij winkels bezoeken in het centrum. In de regel verlopen de contacten soepel en zonder noemenswaardige problemen. Inwoners kunnen ook zelf contact leggen met vluchtelingen; hen betrekken bij de dagelijkse gang van zaken én allerlei vrijetijdsbestedingen. 

Waar overlast wordt ervaren kan dit altijd direct worden gemeld bij de locatiemanager van de betreffende locatie. Ook zullen we voorafgaand aan de opening in overleg met omwonenden kijken welke afspraken er nodig zijn om zaken goed te regelen met elkaar. 

We weten op dit moment niet wie er op de opvanglocatie komen wonen. Dat is afhankelijk van de instroom op dat moment. De achtergrond van de vluchtelingen is heel verschillend. Dat komt omdat de instroom van vluchtelingen in Nederland ook heel verschillend is.

In overleg met de onderwijsbesturen in Zwolle zal de gemeente gezamenlijk bepalen waar de kinderen en jongeren die op de opvanglocatie gaan wonen, onderwijs kunnen volgen. 

Op dit moment is daar nog geen beslissing over genomen, het vraagt om overleg tussen alle betrokken partijen, waaronder de betrokken onderwijsbesturen.

Als voorbeeld: kinderen die momenteel verblijven aan de Regionale Opvang Locatie aan de Meeuwenlaan volgen onderwijs op een nieuwkomersschool, de jongeren volgen voortgezet onderwijs bij de Internationale Schakelklas.

Op de opvanglocatie is 24 uur per dag begeleiding en beveiliging aanwezig. De gemeente is verantwoordelijk voor de veiligheid in de openbare ruimte. Wij nemen onze verantwoordelijkheid en maken daarover afspraken met het COA, de politie en andere partijen.

Ook maken wij samen met het COA een beheerplan. Daarin staat hoe we ervoor zorgen dat mensen in de opvang en omwonenden prettig en veilig kunnen (blijven)wonen, hoe we omgaan met overlast en wat we doen om dit tot een minimum te beperken. We nemen hierin de input mee die we ophalen tijdens bijeenkomsten en de nog op te richten klankbordgroep. Ook maken we gebruik van ervaringen bij andere locaties in de gemeente Zwolle en bij andere gemeenten. 

Het college van burgemeester en wethouders heeft deze plek in De Tippe aangewezen voor de realisatie van een vluchtelingenopvang. De gemeenteraad neemt binnenkort een definitief besluit over de aanwijzing van deze locatie. Graag gaan we daarnaast samen met bewoners, ondernemers en andere betrokkenen, in overleg over hoe we dit zo goed mogelijk kunnen regelen samen. Er wordt een klankbordgroep opgericht met bewoners, ondernemers en andere betrokkenen. Deze groep denkt mee over het ontwerp en de inpassing van de opvanglocatie. Na opening zal een omwonendenoverleg worden samengesteld. Dit kunnen (deels) dezelfde mensen zijn als uit de klankbordgroep.

Wilt u graag meedenken in de klankbordgroep? U kunt uw interesse kenbaar maken door een e-mail te sturen naar vluchtelingen@zwolle.nl. We ontvangen daarbij graag uw naam, adres en contactgegevens. Dan informeren we u binnenkort over de werkwijze en wat dit eventueel voor u betekent. We streven naar een compacte groep, zodat we echt in gesprek kunnen gaan samen.

We kiezen in deze fase voor een online bijeenkomst, om zoveel mogelijk mensen te informeren over het besluit en wat dit betekent. Een online bijeenkomst biedt huidige en toekomstige bewoners iets meer flexibiliteit en mogelijkheden om deel te nemen. Ook kan de uitzending achteraf teruggekeken worden op een moment naar keuze. 

Een groep van ruim 600 direct-omwonenden heeft daarnaast een brief ontvangen met een uitnodiging voor een inloopbijeenkomst. We kiezen ervoor deze groep wat kleiner te houden, zodat we de bijeenkomst behapbaar houden en echt de tijd kunnen nemen om met deze groep mensen in gesprek te gaan. We hebben gekeken wie in de directe omgeving iets zou kunnen merken van een opvanglocatie, bijvoorbeeld vanwege de ligging of looproutes richting voorzieningen zoals winkelcentra. Op basis daarvan hebben we ruim 600 adressen geselecteerd en aangeschreven.

In deze fase hebben we ervoor gekozen om vooral direct omwonenden van de betreffende kavel in De Tippe te benaderen met een brief en uit te nodigen voor een inloopbijeenkomst. Dit doen we bewust, zodat we de bijeenkomst behapbaar houden en echt de tijd kunnen nemen om met deze groep mensen in gesprek te gaan. We hebben gekeken wie in de directe omgeving iets zou kunnen merken van een opvanglocatie, bijvoorbeeld vanwege de ligging dichtbij of looproutes richting voorzieningen zoals winkelcentra. Op basis daarvan hebben we ruim 600 adressen geselecteerd en aangeschreven.

Het is op dit moment niet mogelijk om officieel bezwaar te maken tegen de ontwikkeling van een opvanglocatie in De Tippe. Het college van burgemeester en wethouders stelt deze locatie voor aan de gemeenteraad. De gemeenteraad neemt uiteindelijk een besluit. U kunt wel uw mening meegeven door in te spreken bij een vergadering van de gemeenteraad.  

Het COA zal, als er besloten wordt tot realisatie, op termijn een (omgevings)vergunning moeten aanvragen voor de bouw van de opvanglocatie. Zoals in ieder vergunningstraject is er na verstrekking van de vergunning een termijn van 6 weken waarin u bezwaar kan maken tegen de vergunningverlening.  Wilt u op de hoogte blijven van de voortgang? Dan kunt u zich abonneren op berichten over uw buurt via de website van de gemeente of website van de overheid (overheid.nl). Op die manier ontvangt u automatisch bericht zodra de vergunningsaanvraag gepubliceerd wordt.

We begrijpen dat de komst van een opvanglocatie voor vluchtelingen onverwacht kan zijn en dat dit vragen oproept, zeker wanneer u net een kavel of woning heeft gekocht in de buurt. Het is logisch dat u zich afvraagt wat dit betekent voor de waarde van uw woning en of er sprake kan zijn van planschade. 

Er zijn de afgelopen jaren meerdere onderzoeken gedaan naar de effecten van opvanglocaties op woningwaarden. De meest recente onderzoeken die hiernaar zijn gedaan dateren uit 2016 (door Centraal Planbureau) en 2020 (door Kadaster in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam). Uit beide onderzoeken is gebleken dat de komst van een vluchtelingenopvang niet leidt tot een daling in de woningwaarde. Wel blijkt uit het onderzoek van het Kadaster dat in de directe nabijheid van een opvanglocatie een tijdelijke lichte daling van woningprijzen werd geconstateerd, maar dat dit geen blijvend effect was.  

Planschade is in dit geval niet aan de orde, omdat een vluchtelingenopvanglocatie past in de al vastgestelde bestemming.  

Er kan om planschade worden verzocht als er sprake is van nadeel als gevolg van een planologisch besluit. Zo'n planologisch besluit kan zijn een bestemmingsplan of een besluit om af te mogen wijken van een bestemmingsplan. In dit geval past de opvang rechtstreeks in het geldende bestemmingsplan Stadshagen II, De Tippe (vastgesteld door de raad op 25 mei 2021), dat sinds 1 januari 2024 onderdeel uitmaakt van het omgevingsplan van rechtswege. Er hoeft dus geen planologisch besluit te worden genomen om de opvang mogelijk te kunnen maken, alleen een omgevingsvergunning om het gebouw op te kunnen richten. In zo'n geval kan er niet om planschade worden verzocht. We begrijpen dat dit teleurstellend kan zijn en dat het onzekerheden met zich meebrengt. 

Er was geen openbare chat die voor iedereen zichtbaar is, maar iedere deelnemer kon in een directe chat met de gemeente vragen indienen. Waar mogelijk hebben we die rechtstreeks beantwoord. Door de hoeveelheid vragen en reacties was het helaas niet mogelijk om tijdens de uitzending iedereen van een reactie of antwoord te voorzien. Daarom vullen wij deze lijst met vragen en antwoorden de komende tijd aan.

We begrijpen dat dit onderwerp veel losmaakt en dat mensen graag hun mening willen delen of vragen willen stellen. Tegelijkertijd weten we dat het gesprek over vluchtelingenopvang soms gepaard gaat met veel emotie en helaas ook met vervelende of kwetsende reacties.

Ons doel was om informatie te geven over de plannen, vragen te beantwoorden die we tot nu toe hebben ontvangen, en nieuwe vragen op te halen die leven in de buurt. Een open chat zou, door de hoeveelheid berichten, kunnen afleiden van het gesprek dat we tijdens de online bijeenkomst wilden voeren. Door de chat niet openbaar te maken, konden we dit op een zorgvuldige en overzichtelijke manier doen.

Daarnaast merken we dat sommige mensen liever anoniem een vraag stellen. Door de chat niet openbaar te maken en ook te werken met vooraf ingestuurde vragen en een vragenformulier, wilden we ruimte geven aan ieders stem, ook die van mensen die zich minder snel uitspreken in een openbare chat.

Deze kavel in De Tippe was eerder nog niet in beeld. Omdat we op korte termijn niet kunnen voldoen aan de taakstelling uit de Spreidingswet zijn we blijven zoeken naar andere locaties. Daarbij kwam De Tippe in beeld als een geschikte plek voor een permanente opvang. Deze locatie ligt in de buurt van OV en winkels en kan relatief snel ontwikkeld worden. Daarmee is deze plek zo kansrijk dat B en W hebben besloten deze locatie aan te wijzen. Een formele verkenning zou geen aanvullende informatie opleveren.   

Dat betekent dat we ook de communicatie rond de start van de verkenning hebben gecombineerd met die over het locatiebesluit. Daarmee verloopt ook de communicatie iets anders en hoort de omgeving nu voor het eerst van deze locatie. 

We begrijpen dat mensen zich hierdoor overvallen voelen. Daarom hebben we de omgeving zo snel mogelijk na het besluit met een brief geïnformeerd en een online bijeenkomst en inloopbijeenkomst georganiseerd voor de buurt om uitleg te geven en gelegenheid te bieden geven voor vragen, zorgen en aandachtspunten. 

We begrijpen dat deze keuze vragen oproept. In 2023 heeft de gemeenteraad besloten om in Zwolle ruimte te bieden voor de permanente opvang van 648 vluchtelingen, verdeeld over twee of drie locaties. Daarbij is geen maximumaantal per locatie vastgesteld.

We kiezen nu voor een grotere opvanglocatie op De Tippe met ruimte voor 400 mensen. Dit lijkt misschien een flinke stap, maar er zitten belangrijke overwegingen achter. Bij dit aantal is het voor COA haalbaar om goede, duurzame huisvesting te realiseren met voorzieningen die juist bijdragen aan rust, veiligheid en leefbaarheid, voor zowel bewoners als omwonenden.

Denk aan begeleiding op locatie, onderwijs, zorg, dagbesteding, en 24/7 aanwezigheid van beveiliging. Deze voorzieningen zijn bij kleinschalige opvang vaak moeilijk te organiseren, maar bij een grotere locatie kunnen ze wél goed worden neergezet. Juist daardoor kunnen we zorgen voor een kwalitatief goede plek, waar mensen tot rust kunnen komen en waar ook oog is voor de omgeving.

We willen benadrukken dat we met de locatie in De Tippe nog niet aan de volledige opgave van 648 opvangplekken voldoen. Daarom blijven we zoeken naar andere aanvullende locaties.

Met alleen een opvanglocatie in De Tippe zijn we er nog niet. Daarom verkennen we op dit moment ook andere locaties, zoals:

• Een kavel aan de Professor Feldmannweg in Zwolle-Zuid. Het COA heeft aangegeven deze locatie niet te willen/kunnen ontwikkelen voor opvang. We onderzoeken de mogelijkheid voor een Duurzame Gemeentelijke Opvang (DGO) op deze plek. Een DGO is een opvanglocatie die een gemeente zelf inricht en beheert voor de opvang van asielzoekers of statushouders, in samenwerking met of onder toezicht van het COA. 
• Een pand aan de Rijnlaan 25 in de Aa-landen; dit pand is nu al in gebruik als tijdelijke opvang van statushouders. De gemeente was al een verkenning gestart naar de mogelijkheden voor een permanente opvanglocatie voor vluchtelingen en wil nu ook onderzoeken of op deze plek alleenstaande minderjarige vluchtelingen (amv) opgevangen kunnen worden. 

Daarnaast blijven we verder zoeken naar andere aanvullende locaties verspreid over de stad. 

Het kabinet is demissionair na het vertrek van de PVV. De Spreidingswet is nog niet ingetrokken. We moeten ons als gemeente daarom nog steeds aan deze wet houden. 

Ook als er geen Spreidingswet is, blijven we in Zwolle onze verantwoordelijkheid nemen in het opvangen van vluchtelingen. Er is nog steeds een groot opvangtekort in Nederland. 

Volgens het meest recente verdeelbesluit van december 2024 hebben we in Zwolle opvangplekken nodig voor 648 vluchtelingen. We zijn op zoek naar meerdere locaties verspreid over de stad om deze mensen op te vangen. 

Deze locatie is verkocht aan een ontwikkelaar en pas na 2029 beschikbaar. Daarom is deze niet geschikt als permanente opvanglocatie voor de opgave die we nu als Zwolle hebben.

De opvang aan de Meeuwenlaan is tijdelijk en loopt uiterlijk tot 1 februari 2027 (indien verlengd). De Rijnlaan 25 is nu al in gebruik als tijdelijke opvang van statushouders en wordt momenteel onderzocht als mogelijke permanente locatie voor kleinschalige opvang of amv-opvang.

Op dit moment zijn de Rijnlaan 25 en een kavel aan de Professor Feldmannweg in onderzoek. Het is nog niet zeker of deze geschikt zijn als permanente opvangplek. Zelfs als ze geschikt zijn, dan zijn er nog andere plekken nodig om vluchtelingen op te kunnen vangen. Om deze reden blijven wij in de hele stad verder zoeken naar plekken voor vluchtelingenopvang. 

We horen dit vaker rond de opvang van vluchtelingen. In de praktijk geven vluchtelingen in Zwolle tot nu toe eigenlijk geen overlast. Er is al een tijdje een opvanglocatie aan de Meeuwenlaan. Daar zijn (bijna) nooit problemen. Dat zeggen ook de politie en de handhavers van de gemeente. En ook  onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen laat zien dat rond opvanglocaties weinig grote problemen zijn. 

Bij nieuwe opvanglocaties zorgen we ervoor dat we in gesprek blijven met omwonenden. En dat zij met vragen en zorgen ergens terecht kunnen. Uiteraard vinden we de veiligheid heel belangrijk, van de buurt én van de mensen die in de opvanglocatie gaan wonen.

Een asielzoeker is iemand die asiel heeft aangevraagd. Hij of zij vraagt om bescherming als vluchteling en wacht op de beslissing van de overheid. Zolang de asielprocedure loopt, hebben asielzoekers het recht om in het land te blijven. 

Asielzoekers worden statushouders (of vergunninghouders) op het moment dat ze een verblijfsvergunning krijgen. 

Iedere gemeente in Nederland heeft een wettelijke verplichting om statushouders te huisvesten. Asielzoekers die in Zwolle worden opgevangen worden niet automatisch aan Zwolle gekoppeld als ze een status krijgen. Ze kunnen ook elders in Nederland huisvesting krijgen.  Gemeenten moeten zorgen voor passende woonruimte voor statushouders en ervoor zorgen dat statushouders hun verplichte inburgeringstraject kunnen doorlopen. Statushouders hebben dezelfde rechten en plichten als Nederlanders.

We weten nu nog niet welke mensen in de opvang komen. Wel weten we dat op dit moment de meeste vluchtelingen  afkomstig zijn uit Jemen, Syrië en Eritrea. De asielzoekers uit deze landen hebben allen grote kans om een verblijfsvergunning te krijgen.

Statushouders hebben dezelfde rechten en plichten als Nederlanders en mogen volledig werken. Asielzoekers zonder verblijfsvergunning mogen ook betaald werken. Kijk voor meer informatie op de website van de Rijksoverheid

De val van het kabinet verandert niets aan de opgave, er is nog steeds behoefte aan opvangplekken in ons land. Als gemeente willen we daaraan onze bijdrage leveren. 

En de Spreidingswet is nog niet ingetrokken en blijft voorlopig van kracht. We hebben daarmee de wettelijke verplichting om opvangplekken te realiseren volgens het bijbehorende verdeelbesluit. 

En ook als er geen Spreidingswet is, blijven we in Zwolle onze verantwoordelijkheid nemen in het opvangen van vluchtelingen. Er is nog steeds een groot opvangtekort in Nederland. Op dit moment zijn er 96.000 opvangplekken nodig. Dit zijn plekken voor mensen die nu in Nederland zijn en een plek nodig hebben. 

Staat het antwoord op je vraag hier niet bij? Neem gerust contact met ons op via vluchtelingen@zwolle.nl.

Nee, vluchtelingen die in een opvanglocatie (zoals een AZC of kleinschalige opvang) verblijven, maken in principe géén gebruik van de huisartsen in de wijk. Zij ontvangen huisartsenzorg via de landelijke organisatie Gezondheidszorg Asielzoekers (GZA), een speciaal opgerichte huisartsenpraktijk voor asielzoekers die onderdeel is van Arts en Zorg.

GZA is aanwezig op het AZC en werkt met: een huisarts, een praktijkverpleegkundige, een praktijkondersteuner voor geestelijke gezondheidszorg (POH-GGZ) en een praktijkassistent.

Deze zorgverleners zijn getraind in het omgaan met taal- en cultuurverschillen. De mate van aanwezigheid hangt af van de grootte van de opvanglocatie. In grote opvanglocaties als gepland is in De Tippe is dagelijks iemand aanwezig. In kleinere of kleinschalige opvanglocaties gaan bewoners – indien nodig – naar een nabijgelegen AZC voor huisartsenzorg.

Kijk voor meer informatie op de site van het COA.