Identiteit en visie Oosterenk

De kansen om Oosterenk te verbeteren liggen voor het oprapen, vooral doordat Oosterenk op de overgang van het landelijk naar het stedelijk gebied ligt en goed bereikbaar is. Kansen om door te groeien naar een eersteklas en leefbaar gemengd stedelijk gebied. Een goed bereikbaar gebied met een aantrekkelijk centrum, uitnodigende buitenruimte, en een mooie mix van wonen en werken.

Gebied Oosterenk op de kaart aangegeven

Het ontstaan

De naam Oosterenk komt van de agrarische functie dat het gebied vroeger had. ‘Enk’ betekent namelijk ‘akker’. De wijk Wipstrik is in het noorden van de enk gebouwd, de Ceintuurbaan er dwars overheen. Hierdoor kwam Wipstrik binnen de ‘ring’ en was de rest van de enk bereikbaar. In de jaren ‘70 van de vorige eeuw bouwde men het Sophia-ziekenhuis. De ziekenzalen, allemaal op het zuiden, keken uit op het (toen nog) open platteland.

In de oksel van de Ceintuurbaan en de nieuwe Vecht was al een sportgebouw in aanleg. In het gebied ertussen ontstond in de jaren ‘80 een plek om te werken. Midden in de jaren ‘90 verlegde men de Ceintuurbaan, en ontwikkelde zich het zuidelijk deel van het gebied. Dit deel van Oosterenk kreeg een ander karakter. Door nieuwe kennis en meer aandacht voor landschappelijke kwaliteiten, maar vooral ook door de lagere en nattere bodem.

Het ziekenhuis lag in het hart van het gebied aan de Dokter van Heesweg. Met aan de voorkant parkeergelegenheid, een groen voorterrein met water en een paar bijgebouwen. Aan de achterkant werden vooral de goederen aangeleverd. Rond 2010 verbouwde men het ziekenhuis flin. Er kwam nieuwbouw op de plek waar eerst het open voorterrein lag, en de parkeerplaatsen en bijgebouwen kwamen in het midden van het terrein.

De plek in de stad

Niet alleen uit de stad Zwolle, maar uit de hele regio komen bezoekers naar Oosterenk. Bijvoorbeeld voor het Isala-ziekenhuis, een wedstrijd van PEC Zwolle of onderwijs. Meerdere grote bedrijven hebben hier hun (hoofd)kantoor. En het Health Innovation Park geeft een vernieuwend werk- en onderzoeksklimaat dat uniek is in de wijde omgeving. Oosterenk is daarmee van grote economische waarde voor Zwolle en zorgt voor veel banen.

Toch is Oosterenk als gebied redelijk onbekend, heeft het weinig samenhang, en is het nog niet een plek waar je heel graag bent. Maar de kansen om dit te verbeteren liggen voor het oprapen, vooral doordat Oosterenk op de overgang van het landelijk naar het stedelijk gebied ligt en goed bereikbaar is. Kansen om door te groeien naar een eersteklas en leefbaar gemengd stedelijk gebied. Een goed bereikbaar gebied met een aantrekkelijk centrum, uitnodigende buitenruimte, en een mooie mix van wonen en werken.

De deelgebieden

Oosterenk bestaat uit een aantal deelgebieden met hun eigen identiteit en functie:

Sport en leisure 

Het gebied met o.a. het PEC-stadion en de sportvelden is het noordelijkste deelgebied van Oosterenk. Het is bereikbaar vanaf de Boerendanserdijk. Hoewel dagelijks veel mensen heen en weer lopen tussen Isala en de hier gelegen parkeerplekken, zijn er verder (nog) weinig fysieke (en aantrekkelijke) relaties met de andere deelgebieden. Met name tijdens thuiswedstrijden van de plaatselijke FC is het er erg druk.

Uitdaging fysiek

De grootste uitdaging in dit gebied is het zoeken naar kansen om met dubbel grondgebruik het  programma in het gebied te versterken. Door middel van gebouwd parkeren kan ruimte ontstaan voor fietsers, voetgangers en aantrekkelijke openbare ruimte. Het programma in het stadion kan zich in de plint (de begane grond) openen naar de omgeving; niet alleen aan de kant van het ziekenhuis, maar ook aan de oostkant. Door dubbel grondgebruik ontstaat ruimte om het terrein van de voetbalclub groener in te richten en meer onderdeel te laten zijn van de rand van het landelijk gebied. Ook ontstaat ruimte om een goede verbinding voor langzaam verkeer te maken langs de sportvelden, het stadion en via het Dokterspad verder naar het zuiden en om het deelgebied te verbinden met de rest van Oosterenk. 

Uitdaging op thema Gezond Bewegen

Een andere uitdaging is het zichtbaar maken van het thema Gezond bewegen. Met zoveel fysiek aanwezige sportfuncties in het gebied, is dit een kans voor het gebied als geheel. Concreet betekent dit: het investeren in vergroening, het terugdringen van verharding en de hoeveelheid hekken en het verhogen van de verblijfskwaliteit. In eerste instantie zijn particuliere partijen aan zet om een versterking van het programma vorm te geven, maar kan rekenen op hulp van de gemeente in o.a. vergunningverlening en begeleiding van procedures. Maar ook door reuring in het gebied te organiseren door sportevenementen te organiseren, kan er meer beleving ontstaan. 

Opgaven voor het stadiongebied

  • Programma toevoegen in combinatie met gebouwd parkeren, rekening houdend met het huidig en toekomstig gebruik;
  • Het sportterrein zichtbaar, aantrekkelijk en toegankelijk maken; 
  • Naar mogelijkheden zoeken om relaties aan te gaan met andere functies in het gebied, zoals onderwijs;
  • De oostkant van het stadion transformeren naar een aantrekkelijke begane grond die grenst aan een aantrekkelijke buitenruimte; 
  • Een goede fietsverbinding maken tussen de Boerendanserdijk en de Dokter Denekampweg/het Dokterspad en die laatste transformeren tot fietsstraat; 
  • Een struinroute aanleggen langs de sportvelden naar de Westerveldse Aa;
  • Goede voetgangersverbindingen maken naar het Roodhuizerpad.
  • Programma Sport en aan sport gerelateerde functies, zoals sportonderwijs, sportwinkels en horeca met bijbehorend parkeerprogramma mogelijk maken;
  • Functies combineren met gebouwd parkeren en zorgen voor dubbel grondgebruik;
  • De zichtbaarheid van het stadion aan de Ceintuurbaan versterken met architectonische accenten.

Centrumgebied van Oosterenk: waar hebben we het dan over? 

Het centrumgebied van Oosterenk bestaat uit een aantal locaties rondom het Isala, zoals de voormalige waterschapslocatie aan de Dokter van Thienenweg, de oude bloedbank en kantoorgebouw Matisse aan de Dokter Spanjaardweg. Dit moet een gemengd gebied worden, met ruimte voor stedelijk wonen en een goede verbinding met de omliggende wijken en de binnenstad.

Waarom wordt dit het centrumgebied genoemd?

Het gebied ligt in het centrum van Oosterenk. In de gebiedsvisie, die door de gemeenteraad is vastgesteld, is dit gebied voor het eerst zo genoemd. Voor de volledigheid houden we dat zo aan. 

Gebiedscoalitie

Om de invulling concreet te maken, werkt een coalitie van BPD | Bouwfonds Gebiedsontwikkeling, Jansen Vastgoed, gemeente Zwolle en de Zwolse woningcorporaties momenteel aan een ruimtelijk ontwikkelplan voor Oosterenk. Thema’s als wonen, openbare ruimte, voorzieningen en mobiliteit worden hierin verder uitgewerkt. Daarbij betrekken we op verschillende manieren de mensen die al jaren rondom Oosterenk wonen of er werken. Zij kennen het gebied namelijk als geen ander.

Hoeveel woningen komen er in het centrumgebied?

In heel Oosterenk komen 1000-1500 woningen. Een groot deel hiervan, plusminus 600-700 komen op de 2 locaties in het centrumgebied van Oosterenk. Afhankelijk van allerlei onderzoeken die leiden tot de ruimtelijke uitwerking en het woningbouwprogramma wordt het precieze aantal woningen bepaald.

Meer informatie of meepraten?

Lees meer op de pagina Wonen in Oosterenk. Ook op de website www.nieuwbouw-oosterenk.nlexterne-link-icoon staat meer informatie. En u kunt zich hier aanmelden om mee te praten of te denken. 

Dit is deel van Oosterenk dat ten westen van het midden van Oosterenk ligt. Het is ook wel te duiden als het gebied waar kantoren staan met de namen van beroemde schilders, als Vermeer, Rembrandt en Van Gogh. Het gaat hier om een aantal kantoren en bijbehorende parkeerterreinen. 

Transformatiegebied

In de gebiedsvisie werd dit gebied aangeduid als kansrijk. Vervolgens is de gemeente gesprekken aangegaan met de diverse eigenaren van de panden of zij mee wilden werken aan die transformatie van kantoren naar woningen. Eén van de redenen dat het gebied kansrijk was, is dat een aantal jaren geleden er sprake was van leegstand en dat deze kantoren sowieso aan een revisie toe waren. Het belangrijkste is dat de partijen elkaar weten te vinden in gezamenlijke uitgangspunten en ook dat er voor de marktpartijen een rendabele case uit kan komen. 

De actualiteit: oorlog in Oekraïne

Door de oorlog in Oekraïne kwam een grote stroom vluchtelingen op gang. Ook bij de gemeente Zwolle kwam het verzoek binnen om vluchtelingen een plek te geven. Allereerst werden er in drie kantoorgebouwen op Oosterenk (Ruysdael, Kantoorvilla en Vermeer) vluchtelingen onder gebracht. Toen er nog meer vluchtelingen uit het getroffen land naar Nederland kwamen, zijn ook in kantoorgebouw Rembrandt 175 nieuwe opvangplekken ingericht voor Oekraïense vluchtelingen.

Al met al worden er rond de 700 vluchtelingen (veelal moeder met hun kinderen) opgevangen in Oosterenk, allen in het deelgebied mid-west. Dit blijft vooralsnog zo tot het einde van het jaar 2023, omdat de noodverordening tot dan loopt. Naar het zich laat aanzien, is de oorlog dan nog niet voorbij, dus het is nog duidelijk hoe lang die situatie blijft bestaan.

Lees meer over de opvang van Oekraïners in Zwolle.

Achter de schermen doorgewerkt aan transformatie

De voorbereidingen van de transformatie van dit deelgebied gaan door, ook al is de situatie met de vluchtelingen op dit moment nog actueel. Enkele gebouwen zijn technisch en architectonisch nog behoorlijk goed, maar hebben om te kunnen voldoen aan nieuwe energiezuinige eisen toch forse investeringen nodig. Een aantal gebouwen in het mid-west-gebied is in handen van partijen die willen transformeren naar een aantrekkelijk woongebied. Met die partijen werkt de gemeente samen. 

Opgaven voor mid-west

De opgaven die we willen realiseren voor dit deel van Oosterenk zijn:

  • Creëren van een aantrekkelijk openbaar gebied dat ontmoeting uitlokt, met hoogwaardige inrichting en verblijfskwaliteit.
  • Bebouwing die voorkanten heeft die uitnodigen en goede plinten (plint = de bouwlaag op de begane grond) heeft die flexibel zijn in gebruik, zodat transformatie naar (meer) voorzieningen en commerciële functies op termijn mogelijk is.
  • Voorzieningen die voor de verschillende gebruikers van Oosterenk meerwaarde hebben.
  • Goede verbindingen met routes voor openbaar vervoer, langzaam verkeer en auto’s.
  • Meer aandacht en ruimte voor klimaat, vergroenen en verblijven.
  • Zorgen voor een samenhangende beeldkwaliteit.

Watersteeg is het nieuwste deel van Oosterenk. Het ligt tussen de ruim opgezette groenzones en langs beide kanten van de Dokter Klinkertweg tot aan de Dokter Spanjaardweg.

Verbeteren groen

De hoge kwaliteit van het zuidelijk deel is ook het streven voor het noordelijke deel van Watersteeg. Zowel de Dokter Klinkertweg als de Dokter  Spanjaardweg willen we graag een groenere inrichting geven. In Watersteeg willen we het groen dus beter gebruiken dan nu gebeurt.

Door transformaties van deze groene ruimtes kan er ruimte komen voor ontmoeting en een uitgebreider netwerk van zogenaamde struinroutes. Routes waar je lekker even een ommetje kan doen in je pauze, je hond kan uitlaten, of een wandeling maken richting het mooie buitengebied.

Vanuit Watersteeg is het ook een wens om een goede en herkenbare (fiets)route via de Dokter van Deenweg naar het hart van Oosterenk aan te leggen. 

Woonkansen in Watersteeg

In Watersteeg is ruimte voor verdichting, want er zijn nog bouwkavels onbebouwd. Die ontwikkelingen zijn bedoeld voor de lange termijn. De kavels die beschikbaar zijn in dit deelgebied, kunnen deels ook ingezet worden voor flexwoningen. Dat zijn woningen die bedoeld zijn voor een doelgroep met een kort tot middellang verblijf en zullen er naar verwachting 10 tot maximaal 15 jaar staan. Die woningen zijn verplaatsbaar en dus evt elders in Zwolle of in de regio te hergebruiken. Zo kan het gebied en haar gebruikers ‘wennen’ aan een woonfunctie en kan de permanente ontwikkeling van woningen in een later stadium worden opgepakt. 

Geschikt voor zakelijke dienstverlening

Als je het gebied goed bekijkt in de huidige situatie, zie je dat er vooral veel zakelijke dienstverleningsbedrijven zijn gevestigd. Qua werkfunctie betekent dat: kantoorruimtes en kleinschalige bedrijven met op de regio georiënteerde zakelijke dienstverlening (bijvoorbeeld notarissen/letselschadeadvocatuur, medische hulpmiddelen en 3D-printen), callcenters voor vooral telecom, energie en zorgverzekeraars:

  • kleine bedrijven/startups/zzp’ers met flexibele vraag naar ruimte; 
  • zorgverzekeraars; 
  • semipublieke instellingen (bijvoorbeeld het waterschap).

Gemengde functie blijft

Bij nieuwe ruimtelijke economische ontwikkelingen moet er aandacht zijn voor efficiënter parkeren, meer uitwisseling van parkeerruimte, dubbelgebruik en/of samenbundeling. Nieuwbouw in Watersteeg moet voldoen aan hoge eisen met betrekking tot duurzaamheid, natuurvriendelijk bouwen, groene gevels en daken, groene erfafscheidingen en buitenruimten.

Het gebied moet een transformatie doormaken naar een modern en  gezond werkgebied met duurzame gebouwen en goed ingerichte buitenruimen. Watersteeg is en blijft een hoogwaardig werkgebied waar naast kantoorruimte ook lichte bedrijvigheid mogelijk is. 

Opgaven voor dit deelgebied zijn:

  • Gebiedskwaliteit Watersteeg tot aan de Dokter Spanjaardweg doortrekken.
  • Door samenwerking meer eenheid creëren in de buitenruimte.
  • Parkeren uit het zicht om groen te benadrukken.
  • Terugdringen van parkeren in de buitenruimte.
  • Creëren van een uitgebreid netwerk van ontmoetingsplekken en routes.
  • Behouden van het landelijke karakter bij de Kuyerhuislaan.
  • Bij elke ontwikkeling bijdragen aan het vergroten van de waterbergingscapaciteit in het gebied; het eigen terrein moet minimaal 70 mm/uur kunnen opvangen.

Uitdaging:

Samenwerking tussen particuliere partijen en de gemeente is nodig om ruimte te maken voor een robuuste groene inrichting van de buitenruimte (vooral aan de noordkant van Watersteeg). Samenwerking van partijen aan de zuidkant is nodig om o.a. het parkeren zo op te lossen dat het minder ruimte in beslag neemt, dubbelgebruik mogelijk is en er zo ruimte ontstaat voor verdichting. Een gebied waar werken en wonen in harmonie naast elkaar kan bestaan.

Deelgebieden van Oosterenk met verschillende functies in kaart gebracht

De plannen

Zwolle groeit en verstedelijkt. Dit is een ontwikkeling die de volgende jaren doorgaat. Zwolle wil deze groei duurzaam en verstandig de ruimte geven. Zodat de stad voor iedereen een aantrekkelijke plek blijft. Oosterenk kan daar een belangrijke rol in spelen. Het kantorengebied ontwikkelt van een gebied voor alleen werken naar een plek met veel energie. Waar je naast prettig werkt, ook fijn woont én bent.

Om dit te laten slagen, zijn er zes doelen:

  1. Drie verbindende kernwaarden. Alle plekken en functies in Oosterenk zijn met elkaar verbonden in de kernwaarden ‘sterk, groen en gezond’. Alle partijen in het gebied dragen deze waarden uit.
  2. Aantrekkelijk wonen en werken. Voor inwoners en bedrijven is het aantrekkelijk om naar Oosterenk te komen. Het gebied is goed ingericht, en er zijn veel verschillende functies – allemaal met een logische plek binnen het gebied.
  3. Werken en wonen zijn perfect met elkaar en de omgeving verbonden. Oosterenk heeft een duidelijk, veilig en uitgebreid wegennetwerk met veel fiets- en wandelpaden. Belangrijke plekken in het gebied zijn goed bereikbaar.
  4. Het dichtbij zijn van landelijk gebied wordt perfect gebruikt. Oosterenk staat goed in verbinding met het landelijk gebied. Het groen is vanaf daar doorgetrokken de stad in en de omgeving is erg groen. Dit verbetert het leef- en werkklimaat. Oevers zijn bereikbaar en werken mee aan beleving van het groen.
  5. Een kloppend hart en een aantrekkelijk openbaar gebied met ruimte voor ontmoeting. Dichtbij Isala ligt een centrale plek die herkenbaar is. Bewoners, ondernemers en bezoekers kunnen hier verschillende voorzieningen gebruiken en elkaar ontmoeten. Bijvoorbeeld een buurtsuper, kapper, bloemist of café. Ook zijn er plekken in het gebied voor groepsactiviteiten, zoals ontspannen.
  6. Een duurzaam Oosterenk, klaar voor de toekomst. Veel gebouwen in Oosterenk hebben meerdere functies. Hierdoor is goed in te spelen op de vraag naar ruimte voor bedrijven en woningen. Daarnaast is het gebied duurzaam door zijn vele groen, het gebruik van deelauto’s en-fietsen, en goede waterberging en -opvang.

Partners in Oosterenk

Om Oosterenk te kunnen veranderen, is samenwerking nodig. Niet alleen tussen de gemeente Zwolle en andere betrokken partijen in Oosterenk, maar ook tussen deze partijen. Het is belangrijk om samen zoveel mogelijk win-winsituaties te maken. En om (kleine) ontwikkelingen samen te smelten, om zo grotere veranderingen in gang te zetten.